Inwestycje celu publicznego, w szczególności budowa dróg często wiążą się z pozbawieniem własności dotychczasowych właścicieli. Aby złagodzić skutki swojego działania Skarb Państwa musi wypłacić odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości.
Komu przysługuje odszkodowanie za wywłaszczenie nieruchomości ?
Do otrzymania odszkodowania za wywłaszczenie nieruchomości uprawnieni są nie tylko właściciele gruntu ale także użytkownicy wieczyści, osoby, którym przysługiwało ograniczone prawo rzeczowe ustanowione na nieruchomści. W zwiazku z tym do kręgu podmiotów wchodzi m.in osoba na rzecz której ustanowiono służebność mieszkania.
W jaki sposób ustala się wysokość odszkodowania ?
Wysokość odszkodowania za wywłaszczeie gruntu pod drogi ustala się według stanu, przeznaczenia i wartości, wywłaszczonej nieruchomości w dniu wydania decyzji o wywłaszczeniu. W przyapdku inwestycji drogowych wysokość odszkodowania ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowej przez organ I instancji oraz według jej wartości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.
Najpierw negocjacje
W toku postępwania wywłaszczeniowego ustalenie odszkodwania odbywa się poprzez prowadzenie negocjacji z organem wywłaszcającym np.starostą. Na ich skutek może zostać przyznana pewna kwota pienieżna lub nieruchomość zamienna. Gdy strony nie dojdą do porozumienia odszkodowanie ustalane jest arbitralnie w drodze odrębnej decyzji. Ustalenie wyskości odszkodowania następuje po uzyskaniu opinii rzeczoznawcy majątkowego określającej wartość nieruchomości.
Wartość nieruchmości powinna odpowiadać wartości rynkowej
Dodać należy, że wartość nieruchomości powinno odpowiadać wartości rynkowej wywłaszczonej nieruchomości. Przy określaniu wartości rynkowej nieruchomości uwzględnia się w szczególności jej rodzaj, położenie, sposób użytkowania, przeznaczenie, stan nieruchomości oraz aktualnie kształtujące się ceny w obrocie nieruchomościami. Wartość nieruchomości dla celów odszkodowania określa się według aktualnego sposobu jej użytkowania, jeżeli przeznaczenie nieruchomości, zgodne z celem wywłaszczenia, nie powoduje zwiększenia jej wartości. Jeżeli przeznaczenie nieruchomości, zgodne z celem wywłaszczenia, powoduje zwiększenie jej wartości, wartość nieruchomości dla celów odszkodowania określa się według alternatywnego sposobu użytkowania wynikającego z tego przeznaczenia.
Inna nieruchomość w zamian za wywłaszczenie
W ramach odszkodowania istnieje możliwość przyznania osobie uprawnionej prawa wlasności do innej nieruchomości. W przypadku wystąpienia rożnic między wartościami gruntów wyrownuje je dopłata przyznana od zarzadcy drogi.
Zapata odszkodowania
Zaplata odszkodowania powinna nastąpić w terminie 14 dni od dnia w którym decyzja o wywłaszczeniu stała się ostateczna.
Co w przyadku gdy odszkodowanie zostało zaniżone ?
Zdarza się często, że organ wywłaszczający zaniża wysokość przysługującego odszkodownia. W takiej sytuacji byłemu właścicielowi przysługuje prawo dochdzenia wyższego odszkodowania przed sądem.