W praktyce zawodowej często spotykamy się ze złożeniem przez Naszych Klientów oświadczenia woli pod wpływem błędu. To dotyczy wielu czynności prawnych m.in. zawarcia umów, przyjęcia spadku czy niezłożenia oświadczenia w terminie. Aby uchronić się przed negatywnymi konsekwencjami prawnymi jedynym wyjściem jest uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli czy niezachowania terminu.
Kiedy uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli jest możliwe ?
Jeżeli zawierający umowę bądź składający inne oświadczenie woli np. o przyjęciu spadku w chwili dokonywania czynności znajdował się pod wpływem błędu co do treści czynności może uchylić się od skutków prawnych swojego oświadczenia.
Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli może nastąpić pod pewnymi warunkami
Jeżeli oświadczenie złożone było innej osobie to uchylenie się od skutków prawnych dopuszczalne jest gdy błąd został wywołany przez tę osobę, nawet bez jej winy albo gdy wiedziała o błędzie lub mogła go z łatwością zauważyć.
To ograniczenie nie dotyczy czynności nieodpłatnej np. darowizny.
Błąd musi być istotny
Aby skorzystać z możliwości uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia woli błąd musi być istotny. W rozumieniu kodeksu cywilnego musi on uzasadniać przypuszczenie, że gdyby składający oświadczenie nie działał pod wpływem błędu i oceniał sprawę rozsądnie, nie złożyłby oświadczenia danej treści.
Sposób i termin uchylenia się od skutków prawnych oświadczenia
Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia woli złożonego pod wpływem błędu następuje przez złożenie oświadczenia drugiej osobie na piśmie. Uprawnienie do dokonania powyższej czynności wygasa z upływem roku od dnia wykrycia błędu.
Inna procedura w przypadku przyjęcia/ odrzucenia spadku pod wpływem błędu
Jeżeli oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia powinno nastąpić przed sądem. W takim przypadku spadkobierca powinien oświadczyć czy i jak spadek przyjmuje czy go odrzuca. Należy zaznaczyć, że czynność ta wymaga zatwierdzenia przez sąd.
Gdy nie złożono oświadczenia o przyjęciu/ odrzuceniu spadku w terminie
Jeżeli spadkobierca nie złożył oświadczenia o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku w terminie 6 miesięcy od dnia w którym dowiedział się o swoim powołaniu przyjmuje spadek z dobrodziejstwem inwentarza. W sytuacji przyjęcia spadku ponosi on odpowiedzialność za długi spadkowe. Aby uchronić się przed negatywnymi konsekwencjami powinien złożyć oświadczenie o uchyleniu się od skutków prawnych niezłożenia oświadczenia w terminie. Jest to możliwe pod warunkiem, ze niezachowanie terminu nastąpiło pod wpływem błędu lub groźby.
Przeczytaj także:
Odpowiedzialność za długi spadkowe
Zachowek – jako rekompensata za pominięcie w testamencie
