Tymczasowe aresztowanie jest środkiem zapobiegawczym stosowanym przez sąd zarówno w śledztwie jak i postępowaniu sądowym. Jego celem jest zabezpieczenie prawidłowego toku postepowania i powinien być stosowany gdy zachowanie oskarżonego utrudnia postępowanie.
Jako środek izolacyjny tymczasowe aresztowanie powinno być stosowane wyłącznie w skrajnych sytuacjach, zagrażających dobru postępowania. Od dłuższego czasu niestety, sądy nadużywają tymczasowego aresztowania i zdarza się im orzekać je sprawach w których później, na skutek wniesionego zażalenia, wspomniany środek jest uchylany.
Dla osób które pierwszy raz mają do czynienia z organami ścigania, zatrzymaniem, zarzutami i tymczasowym aresztowaniem jest to sytuacja stresująca i niepewna. W związku z tym powinny znać one podstawowe informacje na temat tymczasowego aresztowania.
Kiedy sąd może zastosować tymczasowe aresztowanie ?
Tymczasowe aresztowanie jak każdy środek zapobiegawczy jest stosowany w w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez podejrzanego nowego, ciężkiego przestępstwa. Ponadto można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że podejrzany popełnił zarzucane mu przestępstwo.
Obok wskazanej przesłanki ogólnej istnieją przesłanki szczególne zastosowania przedmiotowego środka. Od ich wystąpienia uzależnione jest orzeczenie tymczasowego aresztowania, a są to:
– uzasadniona obawa, że oskarżony będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób utrudniał postępowanie karne;
– sytuacja w której oskarżonemu zarzuca się popełnienie zbrodni lub występku zagrożonego karą pozbawienia wolności, której górna granica wynosi co najmniej 8 lat, albo gdy sąd pierwszej instancji skazał go na karę pozbawienia wolności nie niższą niż 3 lata, potrzeba zastosowania tymczasowego aresztowania w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania może być uzasadniona grożącą oskarżonemu surową karą.
Ponadto, środek zapobiegawczy można wyjątkowo zastosować także wtedy, gdy zachodzi uzasadniona obawa, że oskarżony, któremu zarzucono popełnienie zbrodni lub umyślnego występku, popełni przestępstwo przeciwko życiu, zdrowiu lub bezpieczeństwu powszechnemu, zwłaszcza gdy popełnieniem takiego przestępstwa groził.
Tymczasowe aresztowanie musi nastąpić najpóźniej w ciągu 72 godzin od zatrzymania
Zastosowanie tymczasowego aresztowania następuje na wniosek prokuratora, który musi być złożony przed upływem 48 godzin od chwili zatrzymania. Z kolei sąd jest zobowiązany rozpoznać wniosek prokuratora w ciągu 24 godzin od jego przekazania. Jeżeli sąd nie otrzyma wniosku albo go nie rozpozna w wyżej wskazanym termine osoba zatrzymnana musi zostać zwolniona.
Ponadto, istotnym warunkiem wystąpienia z wnioskiem o tymczasowy areszt jest dokonanie czynności przedstawienia zarzutów.
Jak długo może trwać tymczaswe aresztowanie?
Tymczasowe aresztowanie może być stosowane maksymalnie na okres 3 miessięcy. Okres ten może być jednak przedłużany, przy czym w postępowaniu przygotowawczym nie może on przekroczyć jednego roku. Natomiast w postępowaniu sądowym łączny okres stosowania tymczasowego aresztowania do chwili wydania pierwszego wyroku przez sąd pierwszej instancji nie może przekroczyć dwóch lat.
W sytuacji kiedy zachodzi konieczność dalszego stosowania tymczasowego aresztowania, a postępowania nie da się ukończyć we wskazanych powyżej terminach, przedłużenia stosowania tymczasowego aresztowania na okres oznaczony, może dokonać wyłącznie sąd apelacyjny, w którego okręgu prowadzi się postępowanie.
Na postanowienie o tymczasowym aresztowaniu przysługuje zażalenie
Jeżeli wobec podejrzanego zostanie zastosowany omawiany środek to ma on prawo do zaskarżenia decyzji sądu. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie, które powinno zostać złożone w terminie 7 dni. Zażalenie składane jest w formie pisemnej do sądu wyższej instancji za pośrednictwem sądu który wydał zaskarżone orzeczenie.
Jakie uprawnienia przysługują tymczasowo aresztowanemu ?
Po orzeczeniu tymczasowego aresztowania podejrzany zostaje osadzony w zakładzie karnym bądź w areszcie śledczym. Jako osoba pozbawiona wolności ma prawo do kontaktu z obrońcą, kontaktu z rodziną zarówno w postaci widzeń miejscu detencji jak i przez telefon. Należy pamiętać, że na każde widzenie konieczne jest uzyskanie zgody. Tymczasowo aresztowany ma prawo do otrzymywania paczek żywnościowych, odzieżowwych, a także może otrzymywać środki finansowe w postaci wypiski wpłacanej przez rodzinę na rachunek bankowy aresztu śledczego bądź zakładu karnego.
Sąd albo prokurator mogą uchylić tymczasowe aresztowanie
W toku postępowania prokurator albo sąd mogą uchylić tymczasowe aresztowanie gdy przestaną istnieć przesłanki do jego dalszego stosowania. To może nastąpić z urzędu albo na wniosek podejrzanego złożony w dowolnym momencie postępowaia.
Sąd może zastosować inne środki zapobiegawcze niż tymczasowe aresztowanie
Sąd nie jest zobowiązany do stosowania wyącznie tymczasowgo aresztowania bowiem istnieje szereg innych środków zapobiegawczych mających na celu zabezpieczenie toku postępowania. Te środki mają charakter wolnościowy i wiążą się z wykonywaniem pewnych obowiązków. Do nich należy:
– dozór policji – polegający na stawianiu się podejrzanego w lokalnej jednostce policji w określonych dniach i godzinach oraz nałożeniu na podejrzanego innych obowiązków np. informaowania o zmianie miejsca zamieszkania, o wyjeździe;
– poręczenie majątkowe lub poręczenie społeczne;
– zakaz prowadzenia pojazdów, zakaz opuszczania kraju, zakaz sprawowania danej funkcji czy zajmowania danego stanowiska;
– nakaz opuszczenia lokalu zajmowanego z pokrzywdzonym – to dotyczy z reguły przestępstw znęcania nad oosbami najbliżsyzmi czy spowodowania uszczerbku na zdrowiu u osób najblższych zamujących lokal ze sprawcą;
List żelazny – jeden ze sposobów uniknięcia aresztowania
List żelazny zapewnia oskarżonemu bądź podejrzanemu pozostawanie na wolności aż do prawomocnego ukończenia postępowania, jeżeli oskarżony:
– będzie się stawiał w oznaczonym terminie na wezwanie sądu, a w postępowaniu przygotowawczym – także na wezwanie prokuratora;
– nie będzie się wyjeżdżał bez pozwolenia sądu z obranego miejsca pobytu w kraju;
– nie będzie nakłaniał do fałszywych zeznań lub wyjaśnień albo w inny bezprawny sposób starał się utrudniać postępowanie karne.
Niedotrzymanie któregokolwiek z warunków powoduje, że sąd odwołuje list żelazny.
Z powyzszego wynika, że list żelazny to swoisty kontrakt pomiedzy podejrzanym czy też oskarżonym a organem prowadzącym postępowanie, ktory gwarantuje pozostanie na wolności i odpowiadanie z tzw. wolnej stopy.
Czy obok listu żelaznego może zostać orzeczone poręczenie majątkowe?
Poręczenie majątkowe może być z jednym warunków wydania listu żelaznego. List żelazny wraz z poręczeniem mjątkowym jest chyba najpopularniejszym wariantem tej instytucji. Pozwala on na jeszcze większą kontrolę osoby wobec której stosuje się list żelazny. Podkreślić należy, że w przypadku uchyleniu listu żelaznego w wariancie z zastosowaniaem poręczenia majątkowego, poręczenie majątkowe przepada.
Przeczytaj także:
Zawieszenie wykonania kary pozbawienie wolności
Warunkowe umorzenie postepowania
Jeżeli nie znalazłeś odpowiedzi na konkretne pytanie albo masz problem prawny i szukasz rozwiązania skontaktuj się z nami.Każdego dnia doradzamy i znajdujemy korzystne rozwiązania dla Naszych Klientów.
