Alimenty – kto, kiedy, od kogo?

Posted by adw. Matuesz Bernat in Prawo rodzinne , on30 stycznia, 2018

Na każdym członku rodziny spoczywa obowiązek dostarczania środków utrzymania tym członkom rodziny którzy nie są w stanie zaspokoić swoich potrzeb. Jest to obowiązek alimentacyjny, którego postacią są tzw. alimenty czyli renta alimentacyjna. Polega ona na tym, że zobowiazany do alimentacji systematycznie uiszcza na rzecz potrzebującego członka rodziny określoną sumę pieniędzy.

Komu przysługują alimenty?

Zazwyczaj alimenty przysługują małoletniemu dziecku od swoich rodziców. Jednakże nie jest to jedyna kategoria podmiotów uprawnionych do alimentacji. Alimenty przyslugują każdemu kto nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać z uwagi na wiek czy stan zdrowia, w szczególności niepełnosprawność. Ponadto renta alimentacyjna przysługuje małżonkowi rozwiedzionemu, gdy znajduje się w niedostatku albo gdy wina za rozpad pożycia została przypisana drugiemu z małżonków.

Kto jest zobowiązany do alimentacji?

Warto podkreślić, że obowiązek jednego małżonka do dostarczania środków utrzymania drugiemu małżonkowi po rozwiązaniu lub unieważnieniu małżeństwa albo po orzeczeniu separacji wyprzedza obowiązek alimentacyjny krewnych tego małżonka.

Co może być przedmiotem alimentów?

Zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego. Przy czym wykonanie obowiązku alimentacyjnego względem dziecka, które nie jest jeszcze w stanie utrzymać się samodzielnie albo wobec osoby niepełnosprawnej może polegać na osobistych staraniach o utrzymanie lub o wychowanie uprawnionego. W takim wypadku świadczenie alimentacyjne pozostałych zobowiązanych polega na pokrywaniu kosztów utrzymania lub wychowania uprawnionego.

Z powyższego wynika, że alimenty nie muszą być wyłącznie świadczeniem pieniężnym. Mogą to być również świadczenia o charakterze rzeczowym (kupowanie ubrań, wyprawki do szkoły, leków), jak również pokrywanie kosztów koniecznych usług (np. pokrycie zakupu sprzętu leczniczego, pokrycie koztów leczenia, wyjazdu na wakacje).

Jakie muszą zostać spełnione przesłanki, aby móc żądać alimentów?

Przesłankami powstania obowiązku alimentacyjnego są:

– istnienie pomiędzy uprawnionym a zobowiązanym – aktualnie lub w przeszłości – więzi rodzinnoprawnej,

– niemożność samodzielnego zaspokojenia usprawiedliwionych potrzeb przez osobę uprawnioną do świadczeń alimentacyjnych;

– w przypadku alimentacji między osobami dorosłymi konieczne jest wystąpiene stanu niedostatku po stronie uprawnionego;

– posiadanie przez osobę zobowiązaną dostatecznych możliwości majątkowych i/lub zarobkowych pozwalających zaspokoić potrzeby uprawnionego,

– zgodność żądania alimentów z zasadami współżycia społecznego, jeżeli chodzi o żądanie ich przez osobę dorosłą lub (bez względu na wiek) spowinowaconą

Czy alimenty muszą być orzeczone wyrokiem sądu?

Alimenty niekoniecznie muszą zostać orzeczone przez sąd w wyroku. Strony mogą również zawrzeć porozumienie co do zakresu świadczeń alimentacyjnych poza sądem np. przed notariuszem czy same spisać umowę. Pamiętać jednak należy, że takie porozumienie nie będzie mogło być wówczas podstawą do wszczęcia egzekucji, gdyż nie będzie ona stanowić sama w sobie tytułu egzekucyjnego.

W przypadku gdy alimenty zostały zostały już orzeczone wyrokiem sądu zmiana ich wysokości jest możliwa jedynie popzez zmianę tego orzeczenia.

Kiedy można wnosić o uchylenie bądź wygaśnięcie obowiązku alimentacynego?

Możliwość uchylenia obowiązku alimentcyjnego pojawia się wówczas, gdy uprawniony do alimentów nie dokłada starań w celu uzyskania możności samodzielnego utrzymania. Drugą przesłanką jest okoliczność gdy świadczenie alimentacyjne stanowi nadmierne obciążenie dla zobowiązanego. Ta ostatnia przesłanka pojawia sie w momencie, gdy spełnienie przez zobowiązanego obowiązku alimentacyjnego nie jest możlwie bez uszczerbku utrzymania koniecznego zobowiązanego i jego rodziny.

Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego możliwe jest wówczas, gdy uprawniony do alimentacji ma możliwość samodzielnego utrzymania.

Czym różni się uchylenie obowiązku alimentacyjnego od orzeczenia wygaśnięcia tego obowiązku?

Różnica pomiędzy tymi pjęciami jest znaczna. Istotą bowiem uchylenia obowiązku alimentcyjnego jest zaprzestanie przez zobowiązanego świadczeń alimentcyjnych. Jednak, w momencie ponownego zaistnienia po stronie uprawnionego przesłanek do zasądzenia alimentów (czyli brak możliwości samodzielnego utrzymania) może on ponownie żądać od obowiązanego tychże świadczeń. Orzeczenie uchylające obowiązek alimentacyjny uderza zatem w wykonywanie obowiązku alimentacynego.

Orzeczenie o wygaśnięciu obowiązku alimentacyjnego jest dalej idące. Skutkiem takiego wyroku jest bowiem upadek po stronie uprawnionego prawa podmiotowego w postaci żądania od zobowiązanego świadczeń alimentacyjnych. To oznacza, że uprawniony nie będzie mógł żądać, aby uprzednio zobowiązany ponownie świadczył na jego rzez alimenty w sytuacji, w której uprawniony po raz kolejny nie jest w stanie samodzielnie sie utrzymać.

Wyjątkiem, w którym uprawniony, pomimo wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego, może poownie żadać od zobowiązanego świadczeń alimentacyjnego jest popadnięcie przez niego w niedostatek.

Kiedy osoba ubiegająca się o alimenty znajduje się w niedostatku?

O osobie ubiegającej się o alimenty z powodu niedostatku można mówić wówczas, gdy nie potrafi ona zaspokoić samodzielnie swych potrzeb na poziomie zbliżonym do minimum socjalnego, przy czym „nie potrafi” to znaczy, że nie posiada dostatecznych środków pomimo podejmowania starań, by je pozyskać. Popadnięcie w niedostatek pozwala żądać alimentów jedynie wówczas, gdy nie stało się to umyślnie, w tym np. gdy niedostatek nie jest efektem hulaszczego trybu życia osoby żądającej alimentów.

Tags: alimenty, alimenty 2018, alimenty kiedy, alimenty komu przysługują, alimenty na dziedzko, alimenty od kogo, uchylenie alimentów