Skarga nadzwyczajna jest nowym środkiem zaskarżenia pozwalającym na wzruszenie prawomocnego wyroku i ponowne rozpoznanie sprawy. Jej celem jest usunięcie z obrotu prawnego orzeczeń sądów naruszających zasady sprawiedliwości społecznej i praworządności. W związku z tym pozwala ona na podważenie wyroków i postanowień sądów wydanych zarówno w sprawach karnych jak i cywilnych.
Przesłanki wniesienia skargi nadzwyczajnej
Aby skarga była skuteczna prawomocne orzeczenie musi:
–  naruszać zasady lub wolnoÅ›ci i prawa czÅ‚owieka i obywatela okreÅ›lone w Konstytucji np. prawo do rzetelnego procesu,
– w sposób rażący naruszać prawo poprzez bÅ‚Ä™dnÄ… jego wykÅ‚adnie lub niewÅ‚aÅ›ciwe zastosowanie,
– zachodzić oczywista sprzeczność istotnych ustaleÅ„ sÄ…du z treÅ›ciÄ… zebranego w sprawie materiaÅ‚u dowodowego.
Ponadto, orzeczenie będące przedmiotem skargi nadzwyczajnej nie może być uchylone ani zmienione w drodze innych nadzwyczajnych środków zaskarżenie (np. kasacji).
W jakim czasie należy wnieść skargę nadzwyczajną ?
Skargę nadzwyczajną wnosi się w terminie 5 lat od dnia uprawomocnienia się zaskarżonego orzeczenia. Jeżeli od orzeczenia została wniesiona kasacja albo skarga kasacyjna – w terminie roku od dnia ich rozpoznania.
W jakich sprawach nie można wnieść skargi nadzwyczajnej ?
Skarga nadzwyczajna nie jest dopuszczalna od wyroku ustalającego nieistnienie małżeństwa, orzekającego unieważnienie małżeństwa albo rozwód, jeżeli choćby jedna ze stron po uprawomocnieniu się takiego orzeczenia zawarła związek małżeński, oraz od postanowienia o przysposobieniu.
Skarga nadzwyczajna nie jest dopuszczalna w sprawach o wykroczenia i wykroczenia skarbowe.
Kto może wnieść skargę nadzwyczajną ?
Skarga nadzwyczajna wnoszona jest do Sądu Najwyższego przez:
– Prokuratora Generalnego,
– Rzecznika Praw Obywatelskich,
– Rzecznika Praw Dziecka,
– Prezes Prokuratorii Generalnej,
– Rzecznik Praw Pacjenta,
– PrzewodniczÄ…cy Komisji Nadzoru Finansowego,
– Rzecznik Finansowy,
– Prezes UrzÄ™du Ochrony Konkurencji i Konsumenta.
Jak poinformować o sprawie podmioty uprawnione do wniesienia skargi ?
Aby podmiot uprawniony dowiedział się o sprawie i potrzebie złożenia skargi nadzwyczajnej należy sporządzić odpowiedni wniosek i go uzasadnić. Dla skuteczności wniosku ważne jest podanie argumentów, które skłonią organ do zapoznania się z aktami sprawy i wniesienia skargi.
Jakie są możliwe rozstrzygnięcia w przypadku zasadności skargi ?
W przypadku uwzględnienia skargi nadzwyczajnej, Sąd Najwyższy uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i stosownie do wyników rozprawy orzeka co do istoty sprawy albo przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania właściwemu sądowi, w razie potrzeby uchylając także orzeczenie sądu pierwszej instancji, albo umarza postępowanie.
Kto ponosi koszty postępowania ?
Należy zauważyć, że zarówno sam wniosek do podmiotów uprawnionych do wniesienia skargi nadzwyczajnej jak i całe postępowanie po wniesieniu skargi nadzwyczajnej są bezpłatne.
Przepisy dotyczące skargi nadzwyczanej wchodzą w życie 3 kwietnia 2018 roku.